Izba Gospodarcza Urządzeń OZE od marca bieżącego roku wielokrotnie informowała Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska o kluczowych postulatach dotyczących koniecznych zmian w programie „Czyste Powietrze”. Izba przekazywała szczegółowe analizy wskazujące zarówno na systemowe patologie, jak i na realne rozwiązania, które mogłyby skutecznie poprawić jakość powietrza w Polsce, wspierając jednocześnie krajową produkcję urządzeń grzewczych.
Ostrzeżenia i rekomendacje IGU OZE były ignorowane przez urzędników odpowiedzialnych za program. Zamiast podjąć dialog i wprowadzić konieczne korekty, władze zdecydowały się na radykalne i nieprzemyślane działania, takie jak czasowe zatrzymanie programu. Decyzja ta, zamiast rozwiązać problemy, spowodowała dodatkowy chaos na rynku i naraziła tysiące beneficjentów na niepewność i straty finansowe.
Konkretne postulaty zmian
Izba od marca zgłaszała konkretne postulaty, które mogłyby skutecznie naprawić funkcjonowanie programu „Czyste Powietrze”. Oto kluczowe z nich:
• Prefinansowanie bezpośrednio na beneficjenta.
• Zrównanie kwot dofinansowania z aktualnymi cenami rynkowymi urządzeń grzewczych.
• Kontrola gospodarstw domowych w zakresie właściwego wykorzystania dotacji.
• Obniżenie maksymalnego progu dofinansowania o 20%-30%.
• Pilne wdrożenie przez UOKiK badań kontrolnych dla pomp ciepła.
• Pilne prace naprawcze nad PCzP.
• Kwalifikowane do dofinansowania w ramach PCzP mają być wyłącznie pompy ciepła, których parametry techniczne zostaną potwierdzone badaniami przeprowadzonymi w niezależnych akredytowanych laboratoriach znajdujących się na terenie UE.
• Wprowadzenie zapisu, że dofinansowanie dotyczy wyłącznie produktów wyprodukowanych na terenie UE.
Każdy z tych postulatów został szczegółowo przedstawiony zarówno NFOŚiGW, jak i MKiŚ, jednak nie doczekały się one odpowiedniej reakcji. To właśnie brak działań i ignorowanie tych propozycji doprowadziło do obecnych problemów z funkcjonowaniem programu.
Kto ponosi odpowiedzialność?
Zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Robert Gajda oraz urzędnicy odpowiedzialni za zarządzanie Programem „Czyste Powietrze” muszą wziąć odpowiedzialność za swoje błędne decyzje i brak działań. Nieudolne zarządzanie oraz ignorowanie głosów branży i ekspertów doprowadziło do sytuacji, w której zaufanie do programu zostało poważnie nadwyrężone.
Co dalej?
Izba, w trosce o przyszłość programu „Czyste Powietrze”, apeluje o natychmiastowe wdrożenie rozwiązań, które zaproponowała już w marcu. Wobec braku odpowiedzi na jej postulaty oraz narastających nieprawidłowości w realizacji programu, podjęła zdecydowane kroki. Izba zgłosiła zaobserwowane nieprawidłowości oraz najprawdopodobniej celowe zaniedbania do odpowiednich służb w celu przeprowadzenia szczegółowej kontroli.
W szczególności IGU OZE podniosła kwestię dopuszczenia do programu „Czyste Powietrze” urządzeń grzewczych oznaczonych zagranicznymi znakami jakości, takimi jak HP KEYMARK, EHPA Q czy EUROVENT, które nie są poparte wymaganymi raportami z badań technicznych, a opierają się jedynie na wątpliwym potwierdzeniu deklarowanych parametrów. Izba zwróciła uwagę, że takie działania mogą godzić w fundamenty polskiego bezpieczeństwa energetycznego, destabilizować sytuację gospodarczą oraz podważać zaufanie konsumentów do państwowych programów wsparcia.
Izba oczekuje, że przeprowadzona kontrola nie tylko wykaże skalę problemów, ale również pozwoli wskazać osoby odpowiedzialne za decyzje, które doprowadziły do obecnego kryzysu w programie „Czyste Powietrze”. Domaga się pełnej transparentności oraz wyciągnięcia konsekwencji wobec urzędników, którzy przyczynili się do marginalizacji polskich producentów i pogorszenia zaufania do tego kluczowego programu.
Nie ma zgody IGU OZE na kontynuowanie programu w obecnej formie. Konieczne są zmiany systemowe, które wyeliminują patologie i wprowadzą równe zasady gry dla wszystkich. Tylko kompleksowe działania naprawcze mogą przywrócić wiarygodność programu „Czyste Powietrze” i zagwarantować jego skuteczność w walce o poprawę jakości powietrza w Polsce.
PAP
