Klaster Technologii Wodorowych i Czystych Technologii Węglowych to organizacja skupiająca grono firm państwowych i prywatnych oraz samorządów, które rozwijają projekty z zakresu zastosowań technologii wodorowych w przemyśle, energetyce i transporcie. Klaster rozpoczął swoją działalność w 2017 roku, inspirowany między innymi pracami pomorskich firm w zakresie wytwarzanie zeroemisyjnego wodoru.
„Cztery lata temu, kiedy zakładaliśmy klaster, tylko nieliczni eksperci wierzyli w przyszłość tej technologii i niewiele firm widziało wodór w swoich modelach biznesowych. W tamtym czasie gaz ten, nie miał jeszcze opinii bezpiecznego i perspektywicznego nośnika energii. Dzięki naszym wspólnym działaniom, zaangażowaniu firm, promocji i konferencjom, zmieniliśmy jego postrzeganie. Dziś słowo wodór odmieniane przez wszystkie przypadki, nie jest kojarzone z wybuchowym gazem laboratoryjnym, lecz właśnie z paliwem przyszłości i szansą na ewolucję polskiej energetyki. Stanowić ma on podstawę do dekarbonizacji gospodarki i cywilizacyjnego rozwoju, opartego na niskiej emisji”, mówi Piotr Maksyś, Dyrektor Klastra.
Warto zauważyć, że Rząd Polski zakłada m.in. zainstalowanie do 2025 roku elektrolizerów o łącznej mocy 50 MW, które wyprodukują prawie 4 tys. ton wodoru rocznie. Z kolei do 2030 roku zainstalowana moc elektrolizerów ma osiągnąć już 2 GW, a produkcja – blisko 200 tys. t zielonego wodoru rocznie. Łączne zapotrzebowanie na wodór tylko w branży transportu ma zaś sięgnąć do tego czasu ok. 32 462 t rocznie. W tej dziedzinie rząd proponuje stworzenie warunków umożliwiających dopuszczenie do eksploatacji 250 wyprodukowanych w Polsce autobusów napędzanych wodorem w 2025 roku i rozpoczęcie eksploatacji 12 tys. takich autobusów pięć lat później.
Nie dziwi zatem dynamiczny wzrost zainteresowania tymi technologiami. Dziś Klaster to 50 firm, instytucji, miast i gmin, które mają jeden wspólny cel – tworzenie i działania w ramach łańcucha wartości zeroemisyjnej gospodarki. Cele wyznaczone na szczeblu krajowym i EU, dotyczące konieczności dekarbonizacji i zmiany miksu energetycznego Polski, mogą być zrealizowane tylko przez zastosowanie innowacyjnych i zeroemisyjnych źródeł i to właśnie wodór idealnie wpasowuje się w tę rolę.
Proekologiczne koncepcje dotyczące wodoru
„Od 4 lat działamy jako Klaster Technologii Wodorowych i promujemy wodór na bazie projektów, które Klaster prowadzi lub inicjuje za pośrednictwem swoich członków np.: Pomorska Dolina Wodorowa (pierwsza taka inicjatywa w Polsce ogłoszona 1 października 2019 roku) z szeregiem proekologicznych konceptów, dotycząca „wodorowej” komunikacji: autobusy w Tczewie, Gdańsku, Gdyni i Wejherowie, kolej na Hel („Hy-way to Hel) oraz transport morski (statki „short-sea”) . Dodatkowo projekt NeptHyne (produkcja wodoru z nadwyżek energii elektrycznej z morskich farm wiatrowych z wykorzystaniem wodoru do napędu statków serwisujących wspomniane farmy) czy projekt „HGaas” (stacje do tankowania wodoru zawsze po drodze) mają na celu budowanie podstaw do gospodarki wodorowej.” – powiedział Tomasz Pelc, autor projektu Nepthyne, członek Klastra.
W ramach Pomorskiej Doliny Wodorowej opracowywane są dwa duże projekty inwestycyjne – wodorowy pociąg i flota statków serwisowych do obsługi farm wiatrowych na morzu. Termin uruchomienia tych projektów to kwestia kilku lat.
„Pracujemy obecnie nad dwoma projektami – pierwszy to planowane uruchomienie pociągu wodorowego na trasie z Gdyni do Helu. Do realizacji tego przedsięwzięcia potrzebna jest jednak infrastruktura do tankowania i oczywiście sam pociąg. Niezbędne są zatem działania w różnych zakresach, aby taki pociąg mógł pojechać – dlatego właśnie współpracujemy w ramach klastra żeby wciąż futurystyczną koncepcję wcielić w życie w ciągu 3-4 najbliższych lat. Zależy nam na tym, aby takie pociągi były czymś trwałym i w perspektywie dekady relatywnie powszechnym w naszym regionie” – wskazuje Sławomir Halbryt, Prezydent Rady Regionalnej Izby Gospodarczej Pomorza i Prezes Zarządu Sescom.
Dodaje, że zastosowanie wodoru w transporcie i energetyce to cały łańcuch skomplikowanych powiązań. Powiązań o ogromnym potencjale biznesowym i rzecz jasna ekologicznym.
„Drugi projekt realizowany w ramach klastra to NeptHyne. Zakłada on produkcję wodoru na terenie morskich farm wiatrowych, co umożliwi zasilanie wodorem statków serwisowych, które zapewnią obsługę pracowników wykonujących prace serwisowe na farmach. To także perspektywa około 5 najbliższych lat” – podsumowuje Halbryt. Projekt ten może mieć kluczową rolę w rozwoju przemysłu, nie tylko na Pomorzu, lecz także na Śląsku, gdzie wyzwania, a także długoterminowe korzyści z dekarbonizacji przemysłu będą największe. Produkcja konstrukcji stalowych, elektrolizerów, komponentów sieci energetycznych i wiele innych składowych tego projektu będą szansą dla południowych regionów Polski. To właśnie tam zamykane będą niektóre kopalnie, hutnictwo przejdzie także dekarbonizację (już dziś działają „huty wodorowe”). Wyzwaniem będzie, lub nawet już jest, przygotowanie programów szkoleniowych i dostosowanie edukacji szkolnej do zmieniającego się przemysłu. Tematy koniecznych zmian w systemie edukacji były poruszane w ramach prac nad porozumieniem wodorowym oraz podczas IV edycji konferencji wodorowej PCHET 2021. Jest to temat zauważony i niezwykle istotny, czy jednak polska szkoła jest gotowa na takie zmiany? Bez kadr, kompetencji i systemów wspierania innowacji krajowych, Polskie firmy nie wyjdą z pułapki rozwojowej i będą, w najlepszym wypadku podwykonawcami w łańcuchach dostaw na potrzeby zeroemisyjnej transformacji.
W tym miejscu widzimy rolę Klastra Technologii Wodorowych, którego celem jest promocja Polskich firm. Prezentujemy działania liderów, pomagamy łączyć firmy z nauką i wskazujemy trendy oraz zagrożenia jakie mogą napotkać przedsiębiorstwa działające w obszarach OZE, wodoru i rynku nowoczesnych paliw.
Na kolejnych stronach zaprezentujemy wybrane firmy, których potencjał jest ogromny, osiągnięcia docenione w Europie i na Świecie, a ich zaangażowanie w rozwój Klastra zasługuje na słowa uznania.
Klaster Techonologii Wodorowych
