- Z najnowszego badania EBI wynika, że większość miast w Unii Europejskiej planuje zwiększyć inwestycje w przeciwdziałanie globalnemu ociepleniu oraz w rozbudowę publicznej infrastruktury mieszkaniowej, edukacyjnej i zdrowotnej.
- W ciągu najbliższych trzech lat 56 proc. badanych gmin miejskich w UE planuje zwiększyć nakłady na redukcję emisji gazów cieplarnianych, a 53 proc. zamierza zwiększyć budżety przeznaczone na infrastrukturę społeczną.
- Miasta w całej Europie coraz częściej poszukują nowych źródeł finansowania rozwoju uzupełniających tradycyjne dotacje krajowe i unijne.
Z najnowszego badania Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) wynika, że większość miast zamierza przeznaczyć większe środki na walkę ze skutkami zmiany klimatu oraz na zwiększenie liczby mieszkań komunalnych, szkół i szpitali. Z badania dotyczącego gmin miejskich za 2025 r. przeprowadzonego przez EBI wynika, że w ciągu najbliższych trzech lat 56 proc. z nich zamierza zwiększyć inwestycje w redukcję emisji gazów cieplarnianych, a 53 proc. planuje zwiększyć budżety na infrastrukturę społeczną.
Opublikowany dziś raport EBI zbiegł się w czasie z konferencją Europejskiego Komitetu Regionów w Brukseli poświęconą omówieniu potrzeb inwestycyjnych europejskich miast oraz wsparciu realizacji unijnych priorytetów politycznych dotyczących miast.
Badanie objęło 1002 gminy miejskie z UE, liczące od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy mieszkańców; łącznie zamieszkuje je około 26 milionów osób, co stanowi około 6 proc. ludności UE-27. W badaniu reprezentowane są gminy miejskie ze wszystkich państw członkowskich UE, a ich liczba waha się od 131 w Niemczech i 107 we Włoszech do pięciu na Cyprze i w Luksemburgu. W najnowszym badaniu, podobnie jak w edycji z 2022 r., nie uwzględniono stolic ani terytoriów pozaeuropejskich. Miasta biorące udział pozostały anonimowe.
Choć krajowe i unijne dotacje nadal są głównym źródłem finansowania infrastruktury w gminach miejskich, najnowszy raport wskazuje, że ponad połowa z nich (61 proc.) poszukuje również innych form finansowania. Mogą one obejmować na przykład zamianę dotacji na gwarancje, które następnie mogłyby zostać wykorzystane do pozyskania środków z instytucji takich jak banki.
„W obliczu narastających wyzwań musimy zadbać o to, aby każde zainwestowane euro przynosiło maksymalne efekty” – powiedział wiceprezes EBI Ioannis Tsakiris.„Oznacza to sięganie po innowacyjne instrumenty finansowe, które umożliwią gminom miejskim przyspieszenie działań w dziedzinie klimatu i realizację innych kluczowych priorytetów. EBI pozostaje zaangażowany we współpracę z europejskimi miastami przy opracowywaniu i wdrażaniu narzędzi, których potrzebują, aby budować bardziej zrównoważoną i odporną przyszłość”.
Badanie EBI dotyczące gmin miejskich dostarcza szerokiego i szczegółowego obrazu planów rozwojowych samorządów lokalnych, które realizują około 54 proc. inwestycji publicznych w UE. W obszarze działań w dziedzinie klimatu gminy miejskie odpowiadają za około 60 proc. inwestycji.
Oprócz potwierdzenia, że większość miast w UE planuje zwiększyć nakłady na redukcję emisji, najnowsze badanie pokazuje, iż mniej więcej połowa gmin miejskich zamierza również zwiększyć wydatki na działania służące przystosowaniu się do zmiany klimatu. Tego rodzaju środki obejmują ochronę przed zagrożeniami takimi jak powodzie lub pożary.
„Gminy miejskie w całej Europie wyraźnie wykazują silne zaangażowanie w zieloną transformację” – powiedziała główna ekonomistka EBI Debora Revoltella. „Aby przekuć to zaangażowanie w konkretne rezultaty, potrzebne będzie stałe wsparcie polityczne i instytucjonalne na wszystkich szczeblach” – dodała.
Jak wynika z najnowszego badania, nieustającym wyzwaniem dla wielu miast w UE jest niedobór specjalistów przeprowadzających oceny oddziaływania na środowisko, jak i inżynierów odpowiedzialnych za realizację projektów. Nawet 30 proc. gmin miejskich zgłasza brak kompetencji technicznych w tych obszarach.
EBI stara się sprostać temu wyzwaniu i udziela miastom wsparcia technicznego, finansowego oraz strategicznego. Projekty finansowane przez Bank podlegają ocenie przez inżynierów i ekonomistów EBI. Tego rodzaju wiedza fachowa jest także dostępna w formie doradztwa dla podmiotów realizujących projekty oraz dla władz krajowych, regionalnych, lokalnych, a także dla pośredników finansowych.
„Ten aktualny i wnikliwy raport EBI potwierdza to, co lokalni liderzy w całej Europie wiedzą od dawna: to właśnie w miastach i miasteczkach koncentrują się dziś największe wyzwania, przed którymi stoi Europa – od kryzysu klimatycznego po problemy mieszkaniowe” – powiedziała Kata Tüttő, przewodnicząca Europejskiego Komitetu Regionów. „Dane mówią same za siebie, ale za każdą z tych liczb stoją burmistrzowie, radni i obywatele, którzy nieustannie dążą do poprawy jakości życia. Współpraca Europejskiego Komitetu Regionów i Europejskiego Banku Inwestycyjnego ma kluczowe znaczenie dla pełnego wykorzystania potencjału naszych miast – poprzez wspieranie lokalnych ambicji, innowacji, inwestycji publicznych wysokiej jakości oraz troskę o to, by żadna społeczność nie została pominięta ani pozostawiona w tyle w obliczu gwałtownych przemian zachodzących we współczesnym świecie”.
